Σε αχαρτογράφητα νερά οι τιμές στα σιτηρά

Του Δημήτρη Χριστούλια

Ασταθής παραμένει η αγορά των σιτηρών στην Ευρώπη, με το πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία. Μετά από περίπου τρεις εβδομάδες όπου το Κίεβο και η Ουκρανία σύναψαν συμφωνία για να επιτραπούν οι εξαγωγές από τα ουκρανικά λιμάνια, ο Ουκρανός υπουργός υποδομών Oleksandr Kubrakov δήλωσε τις προηγούμενες ημέρες ότι θα χρειαστούν μήνες μέχρι οι εξαγωγές σιτηρών από την Οδησσό και τα γειτονικά λιμάνια να φτάσουν στα προπολεμικά επίπεδα και να μετριάσουν την παγκόσμια επισιτιστική κρίση.

Προανήγγειλε μάλιστα ότι αναμένεται να αναχωρήσουν από την Ουκρανία περισσότερα από 5 πλοία με σιτάρια. Ωστόσο ο αριθμός των πλοίων είναι εξαιρετικά μικρός, όταν πέρυσι τον Αύγουστο αναχώρησαν από τα λιμάνια της Ουκρανίας 194 πλοία μεταφοράς σιτηρών. Ο Ουκρανός υπουργός ωστόσο είναι αισιόδοξος τονίζοντας ότι ελπίζει σε έναν έως ενάμιση μήνα, αν όλα πάνε όπως έχουν προγραμματιστεί, η κατάσταση θα γίνει καλύτερη. Σημειώνεται ότι τουλάχιστον 16 πλοία με σιτηρά αναμένουν να πάρουν το πράσινο φως για να αναχωρήσουν από τα ουκρανικά λιμάνια.

Σε κάθε περίπτωση η Ουκρανία που είναι μια από τις μεγαλύτερες χώρες εξαγωγής σιτηρών, δεν θα μπορέσει να καλλιεργήσει και κατ’ επέκταση να εξάγει τις ποσότητες των σιτηρών, σε σχέση με την κατάσταση που επικρατούσε πριν από τον πόλεμο. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την μειωμένη παραγωγή σιτηρών στην Ευρώπη εξαιτίας της μείωσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων αλλά και της ξηρασίας, δημιουργεί ερωτηματικά στους αγοραστές και πωλητές σιτηρών για το πότε θα υπάρξει μια σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών, σε επίπεδα πριν από το πόλεμο.

Οι κορυφαίες χώρες παραγωγής σίτου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Ισπανία αναμένουν αποδόσεις χαμηλότερες από τις προβλεπόμενες. Παράγοντες της αγοράς δημητριακών υποστηρίζουν ότι η σταδιακή ομαλοποίηση της αγοράς σιτηρών θα επέλθει σε βάθος χρόνου και εφόσον δεν κλιμακωθούν οι εχθροπραξίες ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ρωσία. Το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση είναι εάν θα υπάρξει επάρκεια προϊόντων τους επόμενους μήνες και εάν οι τιμές των σιτηρών θα ομαλοποιηθούν. 

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος ελληνικής αλευροβιομηχανίας που μίλησε στο foodlife «το πρόβλημα μέχρι σήμερα εντοπίζεται στις τιμές των σιτηρών και όχι στην επάρκεια του προϊόντος». Ο κίνδυνος για ελλείψεις προϊόντων είναι ιδιαίτερα περιορισμένος, καθώς πραγματοποιούνται χωρίς κανένα πρόβλημα εξαγωγές σιτηρών από την Ρουμανία, την Βουλγαρία, την Ρωσία, την Γαλλία και άλλες παραγωγικές χώρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο από την Ρωσία οι εισαγωγές δημητριακών προς την χώρα μας ήταν σχεδόν 30 εκατ. ευρώ από περίπου 34 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα ενώ κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του πολέμου δηλαδή από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο, οι εισαγωγές δημητριακών από την Ρωσία ανήλθαν στα 15 εκατ. ευρώ. 

Το πρόβλημα σύμφωνα τόσο με επιχειρηματίες του κλάδου αλλά όσο και με κυβερνητικά στελέχη εστιάζεται στις υψηλές τιμές των σιτηρών, οι οποίες είναι κατά τουλάχιστον 50% υψηλότερες σε σχέση με πέρυσι, καταγράφοντας ωστόσο πτωτικές τάσεις το τελευταίο διάστημα.  

Πόλεμος και κερδοσκοπία 

Παράγοντες της αγοράς σιτηρών μιλώντας στο foodlife κάνουν λόγο ότι οι τιμές των σιτηρών αυξάνονται για 3 λόγους. Πρώτον γιατί εξαιτίας του πολέμου δεν έχουν γίνει εξαγωγές από την Ουκρανία ενώ μικρότερες αναμένεται να είναι και οι εκτάσεις που θα καλλιεργηθούν.

Σύμφωνα με έκθεση του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ η παραγωγή σιταριού στην Ουκρανία προβλέπεται σε 21,5 εκατομμύρια τόνους, μειωμένη κατά 35% σε σχέση με πέρυσι και 23% από το μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας ενώ η έκταση που θα αλωνιστεί αναμένεται μειωμένη κατά 21% από πέρυσι και κατά 16% από τον μέσο όρο της πενταετίας.

Σημειώνεται ότι η Ουκρανία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιτηρών στον κόσμο, με την αξία τους να ανέρχεται σε 6 δισ. δολάρια ενώ η Ρωσία βρίσκεται στην τρίτη θέση. «Όσο διαρκεί ο πόλεμος κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ότι οι εξαγωγές σιταριού από την Ουκρανία θα ομαλοποιηθούν σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα πριν από τον πόλεμο», επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς δημητριακών. Σημειώνεται ότι πριν από τον πόλεμο υπήρχαν ελληνικές αλευροβιομηχανίες που ένα σημαντικό ποσοστό των σιτηρών που χρησιμοποιούσαν που μπορεί να έφτανε το 20% και το 30% των ετήσιων αναγκών τους, το εισήγαγαν από την Ουκρανία και την Ρωσία. 

Δεύτερον, υπάρχει διάχυτος φόβος για το πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία με αποτέλεσμα αρκετοί πωλητές σε διάφορες παραγωγικές χώρες να κρατούν αποθέματα στις αποθήκες τους για να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο κλιμάκωσης του πολέμου. «Το γεγονός αυτό δεν βοηθά στον βαθμό που θα έπρεπε για την αποκλιμάκωση των τιμών», υποστηρίζουν γνώστες της αγοράς

Τρίτον, σύμφωνα πάντα με παράγοντες της αγοράς, ανασταλτικό παράγοντα στην πιο γρήγορη αποκλιμάκωση των τιμών παίζουν είναι τα κερδοσκοπικά παιχνίδια ορισμένων πωλητών σιταριού, οι οποίοι επικαλούμενοι τον πόλεμο στην Ουκρανία και την μειωμένη παραγωγή έχουν αυξήσει σε αδικαιολόγητο βαθμό τις τιμές. Ανατιμήσεις που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις τιμές βασικών αγαθών όπως ότι το αλεύρι και κατ’ επέκταση σε μια σειρά από προϊόντα ευρείας κατανάλωσης που μπαίνουν καθημερινά στα σπίτια των καταναλωτών, όπως είναι το ψωμί και τα ζυμαρικά. 

Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές αλευροβιομηχανίες, αν και δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα επάρκειας βρίσκονται σε μια διαρκή αναζήτηση αλεύρων από διάφορες χώρες, με το υψηλό κόστος, όμως να παραμένει σημαντικό «αγκάθι». Πλέον έχει γίνει αντιληπτό από όλους ότι μόνο το τέλος του πολέμου θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των τιμών στα σιτηρά, στο καλαμπόκι και γενικότερα στα δημητριακά. 

Δεν υπάρχει πρόβλημα επάρκειας

Την ίδια στιγμή, στην κυβέρνηση βρίσκονται σε διαρκή επιφυλακή εξετάζοντας όλα τα νέα δεδομένα και σχεδιάζοντας διάφορα σενάρια σε περίπτωση κλιμάκωσης του πολέμου στην Ουκρανία. Κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν σε κάθε ευκαιρία ότι δεν υπάρχει καμία ανησυχία  για επάρκεια  σιτηρών στην ελληνική αγορά. Η χώρα μας άλλωστε, επισημαίνουν έχει ανοίξει διαύλους για αναπλήρωση, από άλλες χώρες τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και τρίτες χώρες για εισαγωγή  σε μαλακό σιτάρι και αραβόσιτο και δεν υφίσταται κάποιο πρόβλημα με τα σημερινά δεδομένα.

Η αγωνία έχει να κάνει με τη διαμόρφωση των τιμών στην ελληνική αγορά που είναι τουλάχιστον κατά 50% πιο αυξημένες σε σχέση με πέρυσι και εκτιμάται ότι θα περάσουν αρκετοί μήνες προκειμένου να αποκλιμακωθεί η κατάσταση μετά το «ξεκλείδωμα «των ουκρανικών σιτηρών και τη διοχέτευση τους στην αγορά. Ένας πρόσθετος λόγος είναι ότι η καταστροφή της καλλιεργήσιμης γης και των υποδομών περιορίζει σοβαρά τη γεωργική παραγωγή στην Ουκρανία.

Ακολουθήστε το foodlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις