Ποια επιδόματα αποτελούν εισόδημα, πόσο αυξάνονται τα τεκμήρια διαβίωσης, ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν από το «φορολογικό διαζύγιο»

Του Δημήτρη Χριστούλια

Μέχρι το τέλος Μαρτίου αναμένεται να ανοίξει το Taxisnet για να ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων. Ήδη ο χρόνος μετρά αντίστροφα για φορείς του Δημοσίου και λογιστήρια που  σύμφωνα με απόφαση του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) Γιώργου Πιτσιλή θα πρέπει μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου  να έχουν αποστείλει τις βεβαιώσεις αποδοχών, συντάξεων, αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα, εισοδημάτων από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα. Από τα στοιχεία που θα αποσταλούν στην ΑΑΔΕ θα προσυμπληρωθούν  στη φορολογική δήλωση τα στοιχεία για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2022, καθώς και οι φόροι που αναλογούν. Προσοχή όμως στις περιπτώσεις που κάποιοι φορολογούμενοι διαπιστώσουν διαφορές ανάμεσα στα προσυμπληρωμένα χρηματικά ποσά και σε αυτά που πραγματικά έχουν λάβει, θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον εργοδότη τους ή με τον ασφαλιστικό τους φορέα από τον οποίο λαμβάνουν την σύνταξή τους προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις. Επίσης για πρώτη φορά φέτος θα είναι προσυμπληρωμένα το έντυπο Ν και το έντυπο Ε3, για τις επιχειρήσεις. 

Η μεγάλη «παγίδα»

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δώσουν οι φορολογούμενοι σε ότι αφορά την κάλυψη τεκμηρίων, ιδιαίτερα στις φετινές φορολογικές δηλώσεις εξαιτίας της αύξησης των αντικειμενικών αξιών. Πλέον οι νέες αντικειμενικές αξίες που έχουν τεθεί σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2022 οδηγούν σε αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης. Αντίστοιχα, όμως σε περιοχές όπου μειώθηκαν οι αντικειμενικές αξίες θα υπάρχει μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης.

Για παράδειγμα σε περιοχές όπου οι αντικειμενικές αξίες αυξήθηκαν πάνω από 2.800 ευρώ το τ.μ. τα τεκμήρια διαβίωσης αυξάνονται ακόμη και κατά 40%, ενώ σε  περιοχές που οι τιμές ζώνης αυξήθηκαν πάνω από 5.000 ευρώ το τ.μ. τα τεκμήρια αυξάνονται κατά περίπου 21%. Για παράδειγμα, ένας ιδιοκτήτης διαμερίσματος 80 τ.μ. με αντικειμενική αξία χαμηλότερη των 2.800 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, το τεκμήριο διαβίωσης φτάνει στα 3.200 ευρώ ενώ εάν η τιμή ζώνης είναι πάνω από 2.800 ευρώ το τεκμήριο αυξάνεται σε 4.480 ευρώ. Σημειώνεται ότι εάν ένας φορολογούμενος έχει για παράδειγμα 10.000 ευρώ ετήσιο πραγματικό εισόδημα και το τεκμαρτό τους εισόδημα είναι 20.000 ευρώ, θα φορολογηθεί με βάση το τεκμαρτό εισόδημα, που σημαίνει ότι θα πληρώσει φόρο για εισοδήματα που πραγματικά δεν έχει. Υπενθυμίζεται ότι για σπίτια μέχρι και 80 τ.μ. κύριων χώρων, το τεκμήριο υπολογίζεται με 40 ευρώ το τ.μ. ενώ για ακίνητα από 81 έως και 120 τ.μ. με 65 ευρώ το τ.μ. Σύμφωνα με πληροφορίες πρόκειται για ένα θέμα που έχει απασχολήσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και δεν αποκλείεται στο άμεσο μέλλον να υπάρξουν αποφάσεις που να μειωθούν ή ακόμη και να καταργηθούν οι επιβαρύνσεις εξαιτίας των τεκμηρίων διαβίωσης. 

Χωριστές φορολογικές δηλώσεις 

Την ίδια στιγμή προθεσμία μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου έχουν όσο έγγαμα ζευγάρια επιθυμούν να πάρουν «φορολογικό διαζύγιο». Μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα θα πρέπει να έχουν μπει στην πλατφόρμα της ΑΑΔΕ έτσι ώστε να δηλώσουν ότι θέλουν να κάνουν χωριστές φορολογικές δηλώσεις. Σημειώνεται, ότι ακόμα και όσοι υπέβαλαν πέρυσι χωριστή δήλωση θα πρέπει να υποβάλουν ξανά αίτηση φέτος. Όσοι όμως πάρουν «φορολογικό διαζύγιο» θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν θα μπορεί ο ένας σύζυγος να καλύπτει τα τεκμήρια διαβίωσης του άλλου, αλλά ούτε το αφορολόγητο όριο και το ύψος των ηλεκτρονικών δαπανών. Αντίθετα, οι χωριστές φορολογικές δηλώσεις, αποτελούν  λύση στις περιπτώσεις που ο σύζυγος ή η σύζυγος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία. 

Ηλεκτρονικές δαπάνες

Μια ακόμη μεγάλη «παγίδα» στις φετινές φορολογικές δηλώσεις αποτελεί η ορθή καταγραφή των δαπανών που έχουν γίνει μέσω τραπεζών, δηλαδή με χρεωστικές, πιστωτικές κάρτες ή μέσω e-banking. Εάν οι φορολογούμενοι δεν έχουν δαπανήσει το 30% των ετήσιων αποδοχών τους με ηλεκτρονικές συναλλαγές, τότε θα πληρώσουν επιπλέον φόρους. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 20% για όσους έχουν δαπανήσει το 60% του εισοδήματός τους σε ενοίκια, φόρους και τόκους δανείων. Για παράδειγμα εάν ένας φορολογούμενος έχει 10.000 ετήσιο εισόδημα θα έπρεπε το 2022 να έχει κάνει ηλεκτρονικές δαπάνες ύψους 3.000 ευρώ. Εάν οι αγορές με κάρτες ανέρχονται σε 2.000 ευρώ τότε ο συγκεκριμένο φορολογούμενος θα επιβαρυνθεί με επιπλέον φόρο 220 ευρώ, δηλαδή με φόρο 22% επί του ποσού που δεν έχει καλυφθεί με ηλεκτρονικές δαπάνες. 

Μέχρι τις 31 Μαρτίου οι δηλώσεις Ε9 

Δυο μήνες περιθώριο έχουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θέλουν να κάνουν διορθώσεις στο Ε9 προκειμένου να δηλώσουν με ακρίβεια την ακίνητη περιουσία τους. Οι μεταβολές μπορούν να αφορούν διορθώσεις λόγω της αγοράς ή μεταβίβασης ακινήτων αλλά και τακτοποίηση αυθαιρέτων επιφανειών. Στην συνέχεια και εντός Απριλίου αναμένεται να εκδοθούν τα εκκαθαριστικά του νέου ΕΝΦΙΑ που αφορά 7,2 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν την πρώτη δόση μέχρι το τέλος Μαΐου και την τελευταία και δέκατη δόση στο τέλος Φεβρουαρίου του 2024. Η σωστή υποβολή του Ε9 θα οδηγήσει και στο σωστό υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ. Για παράδειγμα οι ιδιοκτήτες ακινήτων με  ημιτελή κτίσματα δικαιούνται έκπτωσης 60% εάν δεν έχουν ηλεκτροδοτηθεί η ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα ενώ οι βοηθητικοί χώροι ενός ακινήτου δηλώνονται χωριστά, από τους κύριους χώρους, καθώς σε αυτή την περίπτωση ο ΕΝΦΙΑ είναι χαμηλότερος κατά 90%. Επίσης πρέπει να δηλώνονται επακριβώς, από τους συνιδιοκτήτες ενός ακινήτου, τα ποσοστά συνιδιοκτησίας που κατέχουν ώστε να πληρώσουν τον φόρο που τους αναλογεί. 

Σε 8 δόσεις ο φόρος εισοδήματος

Όπως και για το οικονομικό έτος 2021 έτσι και για το 2022 η πληρωμή του φόρου εισοδήματος θα γίνει σε 8 μηνιαίες δόσεις, με την πρώτη να πρέπει να έχει πληρωθεί μέχρι το τέλος Ιουλίου και η όγδοη και τελευταία μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου του 2024. Σημειώνεται ότι ανεξάρτητα με το πότε θα υποβληθεί η φορολογική δήλωση, δηλαδή ακόμη και ένα κάποιος την υποβάλλει την τελευταία ημέρα του Ιουλίου θα πρέπει να ταυτόχρονα να πληρώσει και την πρώτη δόση. Σημειώνεται ότι τόσο ο φόρος εισοδήματος όσο και ο ΕΝΦΙΑ μπορούν ενταχθούν στην πάγια ρύθμισης οφειλών στην εφορία σε έως 24 μηνιαίες δόσεις, ακόμη και πριν αυτές καταστούν ληξιπρόθεσμες.  

Ποια επιδόματα δεν δηλώνονται 

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δώσουν φέτος οι φορολογούμενοι και σε ότι αγορά την δήλωση επιδομάτων και παροχών που έλαβαν κατά τη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς. Σύμφωνα με απόφαση της ΑΑΔΕ  δεν καταγράφονται και δεν θα φορολογηθούν τα έξοδα κίνησης σε υπαλλήλους, το επίδομα Στέγασης, οι οικονομικές ενισχύσεις που δόθηκαν λόγω κρίσης, όπως είναι το Power Pass, το Fuel Pass, το Evia και Samos Pass. Επίσης παροχές που έχουν δοθεί ΟΠΕΚΑ και αφορούν λέξοδα κηδείας, παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας, προνοιακές παροχές, εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες για την ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων, επίδομα ομογενών προσφύγων, έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές καθώς επίσης και επίδομα γέννησης που απαλλάσσεται από κάθε φόρο και εισφορά συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα. 

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δώσουν οι φορολογούμενοι στην δήλωση παροχών και επιδομάτων τα οποία δεν φορολογούνται αλλά υπολογίζονται στην κάλυψη των τεκμηρίων. Αναλυτικότερα, προσυμπληρώνονται στη δήλωση για να καλύψουν τεκμήρια και όχι για να φορολογηθούν οι προνοιακές παροχές ΟΠΕΚΑ σε ανασφάλιστους υπερήλικες, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το Επίδομα Ομογενών Προσφύγων. Επίσης το επίδομα παιδιού (Α21), όπου αναγράφεται το σύνολο του επιδόματος του έτους ασχέτως πότε έγινε η καταβολή του. Το ίδιο ισχύει και για τις «επιταγές ακρίβειας» που δόθηκαν σαν έκτακτες προσαυξήσεις επιδομάτων και συντάξεων. Εμφανίζονται αλλά δεν φορολογούνται επίσης και οι εξής παροχές ΟΠΕΚΑ σε άτομα με αναπηρία, όπως είναι το επίδομα κίνησης σε παραπληγικούς, τετραπληγικούς κλπ, το διατροφικό επίδομα σε νεφροπαθείς και μεταμοσχευμένους, οικονομική ενίσχυση ατόμων με βαριά αναπηρία, νοητική υστέρηση κ.ά, οικονομική ενίσχυση ΑμΕΑ ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου, ενίσχυση ατόμων με μεσογειακή – δρεπανοκυτταρική -αναιμία κ.λπ, ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων, ατόμων με αναπηρία όρασης, με εγκεφαλική παράλυση ή αποθεραπευμένων χανσενικών και των οικογενειών τους

Αναδρομικά 

Επίσης σύμφωνα με την απόφαση της ΑΑΔΕ το εξωιδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε άτομα με αναπηρία, εμφανίζεται μεν στη δήλωση αλλά εξαιρείται από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις. Τυχόν αναδρομικά με περίοδο αναφοράς προ του 2022, αναγράφονται ξεχωριστά στο έτος/χρήση όπου αυτά αφορούν. Ακόμη, αμοιβές σε εργαζόμενους με ημερομίσθιο για παροχή υπηρεσιών ορισμένου χρόνου αλλά διάρκειας μικρότερης από ένα έτος, καθώς επίσης και σε ξεναγούς, για τις οποίες διενεργείται, από 14.6.2018, παρακράτηση φόρου 5%. Αμοιβές που καταβλήθηκαν από φορείς του Δημοσίου σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα μέσω του μηχανισμού «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ». Σε περιπτώσεις των αναδρομικών που αφορούν αποβιώσαντες και τα οποία έχουν εισπραχθεί από τους κληρονόμους και όχι από τον αποβιώσαντα, δεν αποστέλλεται αρχείο, καθώς τα ποσά αυτά δεν εμπίπτουν στην έννοια του εισοδήματος.

Ποιοι πρέπει να υποβάλλουν δήλωση

Φορολογικές δηλώσεις, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να υποβάλλουν φέτος:

  • Κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον έχει την κατοικία του στην Ελλάδα, έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του, ανεξάρτητα από το αν είναι εξαρτώμενο μέλος ή όχι και αποκτά πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.
  • Οι φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν κάνει έναρξη εργασιών ατομικής επιχείρησης, υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σε κάθε περίπτωση.
  • Ο γονέας ή το μέρος συμφώνου που ασκεί τη γονική μέριμνα για τα εισοδήματα των ανήλικων τέκνων.
  • Οι κληρονόμοι του φορολογουμένου για το συνολικό εισόδημά του μέχρι την ημέρα του θανάτου του.

Ακολουθήστε το foodlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις